Search for biologically active substances using the example of 2.4-dioxo- and 4-imino-2-oxo-3-phenyl-5-R-6-R`-thieno[2.3-d]pyrimidines, prospects for their usein pharmacy and medicine

Abstract

The purpose of this paper was the development of new bioactive substances – derivatives of 2.4-dioxo- and 4-imino-2-oxo-3-phenyl-5-R-6-R`-thieno[2.3-d]pyrimidines; researching the structure of invented substances and conducting their pharmacological analysis. Such research methods were used as synthesis of ethyl 4-R-5-R`-2-aminothiophene-3-carboxylates, nitriles of 4-R-5-R`-2-aminothiophene-3-carboxylic acids, their ureide derivatives 2.4-dioxo- and 4-imino-2-oxo-3-phenyl-5-R-6-R`-thieno[2.3-d]pyrimidines, their alkyl, acyl and cyanoethyl derivatives and products of their chemical transformations using various chemical reactions; application of physicochemical methods of analysis to prove the structure and individuality of synthesized compounds; prediction of biological activity using computer methods, a set of standard methods for studying biological properties; assessment and drawing conclusions based on the obtained results. As a result of the research, the peculiarities of the interaction of 2-amino-3-carbethoxy(cyano)thiophenes with phenylisocyanate were studied and the processes of cyclization of the obtained ureide derivatives into the corresponding 2.4-dioxo- and 2-oxo-4-imino-3-phenyl-5- R-6-R`-thieno[2.3-d]pyrimidines. The features of alkylation and acylation of the synthesized thieno[2.3-d]pyrimidines were studied. It was established that the mentioned reactions take place at the exocyclic oxygen atom with the formation of 2-alk(acyl)oxy derivatives. During the interaction of thieno[2.3-d]pyrimidinenes with acrylonitrile, nitriles of 3-(2.4-dioxo-3-phenyl-5-R-6-R`-thieno[2.3-d]pyrimidin-1-yl)propanoic acids were formed, the hydrolysis of which the corresponding propanoic acids were obtained in an acidic medium, and the corresponding amidoximes were obtained under the action of hydroxylamine. On the basis of computer screening data (PASS program), the secretory, anti-inflammatory and antimicrobial effects of the synthesized compounds were studied and some patterns were established between the connection of chemical structure and biological activity.

Tədqiqatın məqsədi yeni bioloji fəal maddələrin – 2,4-diokso- və 4-imin-2-okso-3-fenil-5-R-6-R`-tien[2,3-d]pirimidinlər törəmələri sintezi; sintez edilmiş maddələrin strukturunun öyrənilməsi və onların farmakoloji analizinin aparılması olmuşdur. Müxtəlif kimyəvi reaksiyalardan istifadə etməklə oxşar tədqiqat üsulları etilləşmiş 4-R-5-R`-2-aminotiofen-3-karboksilatların, 4-R-5-R`-2-aminotiofen-3-karboksil turşularının nitrillərinin, onların ureid törəmələrinin, 2,4-diokso- və 4-imin-2-okso-3-fenil-5-R-6-R'-tieno[2,3-d]pirimidinlərin, onların alkil, asil və sianoetil törəmələrinin və onların kimyəvi çevrilmələrinin məhsullarının sintezində istifadə edilmişdir. Tədqiqat nəticəsində 2-amin-3-karbetoksi(siano)tiofenlərin fenilizosianatla qarşılıqlı təsirinin xüsusiyyətləri və alınmış ureid törəmələrinin siklləşmə prosesi nəticəsində müvafiq olaraq 2,4-diokso- və 2-okso-4-imin-3-fenil-5-R-6-R'-tien[2,3-d]pirimidinlər çevrilməsi prosesləri müəyyən edilmişdir. Sintez olunmuş tien[2,3-d]pirimidinlərin alkilləşmə və asilləşmə xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Tien[2,3-d]pirimidinlərin akrilonitrillə reaksiyası nəticəsində 3-(2,4-diokso-3-fenil-5-R-6-R'-tien[2,3-d]pirimidin-1-il)propan turşusunun nitrilləri əmələ gəlirlər. Onların turş mühitdə hidrolizi zamanı müvafiq propan turşuları, hidroksilamin təsiri altında müvafiq amidoksimləri əmələ gəlirlər. Kompüter skrininqi (PASS proqramı) əsasında sintez edilmiş birləşmələrin sekretor, iltihabəleyhinə və mikrobəleyhinə təsirləri öyrənilmiş, kimyəvi quruluşu ilə bioloji fəallıq arasında bəzi qanunauyğunluqlar müəyyən edilmişdir.